DÜNYANIN ILK ASK MEKTUBU & SIIRI

Fevzi BOZKURT

Ekonomi

Dünyanin bilinen ilk ask mektubu bu cografyada yazildi

Ask insanogluna insan oldugunu hissettiren hayat boyu tadabilecegi en güzel ve tarifsiz bir duygu… Bu Askin Sonunda mutluluk da olsa, aci da olsa...

Ask bir süreligine dünyadaki her seyi güzellestiren, en önemlisi de iki insani tek ve bambaska bir insana dönüstüren muhtesem bir duygu…

Ask! Sen nelere kadirsin, olmazi olduran Asli ugruna Ferhat’a daglari delme gücü veren, Leyla Ugruna Mecnun olma olgusu veren Ask…

Iste insanligin ilk gününden bugüne kadar üzerine sayisiz söz söylenmis olan bu benzersiz duyguyu, yüzyillarca sözle, yaziyla; siirle, mektupla sevdiklerine tarif etmeye çalisti insanlar…

Bu sözlerin bazilari sadece sevilene özel kaldi; bazilari ise tüm dünya âsiklarina ilham verdi. Simdi sorsak, ilk akliniza gelen ünlü ask mektubu hangisi diye; hemen herkesin verecek bir cevabi mutlaka vardir. Peki ya, dünyada yazilmis ilk ask mektubu, acaba kim tarafindan; nasil biri için yazildi?

DÜNYANIN ILK ASK MEKTUBU & SIIRI

4500 sene önce Sümer’li güzel bir Rahibenin Kral’ina çivi yazisiyla yazdigi Dünya’nin ilk ask mektubu/siiri, yillardir “Istanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor…

Philadelphia Üniversitesi profesörlerinden Hilprecht, 1889 - 1900 yillari arasinda Mezopotamya’nin Niffer Vadisi’nde bir kazi yapti. O yillarda burasi Osmanli Imparatorlugu’nun bir parçasi idi. Bu arada topraktan çikarilan önemli bir vesika, içeriginin ne oldugu bilinmeyen çivi yazisi ile yazilmis diger binlerce levha ile birlikte, kazi yapilan yerin sahibi olan Osmanli Hükümeti’ne teslim edildi.

70 bin levhanin içine sikismis bulunan bu tarihi vesikayi; 58 yil sonra, ABD’li Samuel Noah Kramer okudu ve ayni dönemde dünyaca ünlü Sümerolog Muazzez Çig ve Hatice Kizilay tarafindan Türkçe’ye çevrildi.

Bu tas levha üzerindeki yazinin ne anlam içerdigi çözülünce, uzmanlar hayretler içinde kaldilar. Çünkü bu tas levha, dünyanin ilk ask mektubuydu. Hem de Sümer Medeniyeti’nin en büyük kral ve kraliçesinin askini anlatan bir mektup…

Milattan önce 2300 - 2500 yillari arasinda Mezopotamya’da yasayan ve sahane bir güzellige sahip olan Enlil adinda Sümerli bir rahibe, Kral Su-Sin’e âsikti. Sümerlilerin yeni sene bayraminda, tesadüfen kralin gözüne çarparak onunla evlenmege muvaffak oldu. Evlendigi gün de ask atesi ile sevgilisi krala bir siir yazdi. Gerçek sevginin sembolü olan siir sarayda o kadar begenildi ki, daha sonra o devrin en ünlü musiki üstatlari tarafindan bestelendi ve kisa zamanda halk arasina kadar yayilarak ebedilesti…

Diger bir inanisa göre de; Sümer inancina göre, topragin bereketini ve topragin verimli olmasini saglamak amaciyla, Kral’in yilda bir kez Bereket ve Ask Tanriçasi Enlil yerine bir rahibe ile evlenmesi kutsal bir görevdi. Bu siir de büyük bir olasilikla Kral Susin için seçilmis bir gelin tarafindan yeni yil bayramini kutlama töreninde söylenmek üzere kaleme alinmisti ve ziyafetlerde, sölenlerde müzik, sarki ve dans esliginde söyleniyordu.