KITAPLARI NASIL OKUMALI

Fevzi BOZKURT

Biyografi

BIRINCI KISIM

OKUMANIN BOYUTLARI

Televizyonun ve radyo gibi görsel ve isitsel bilgi kaynaklarinin bu kadar yaygin olmadigi dönemlerde, edinilen bilgiler sözlü kaynak dedigimiz kitap gazete dergi vb. kaynaklardan elde edilirdi, radyo ve bilhassa televizyonun bu kadar yaygin olmasinin ardindan okumaya eskisi gibi önem verilmemekte, televizyonun görsel olmasi hasebiyle insanlarin üzerinde kalici ve mükemmel bir etki birakmakta, fakat bir bilgi kirliliginin yasandiginin insanoglu farkina varamamakta, ne kadar bilirsek bilelim, bildiklerimiz bizim anlayisimizi degistirmedikçe bize bazi konularda engel olacagi muhakkak, televizyon ve radyo gibi teknolojik aletlerin bizim düsüncelerimizi etkiledigi, neredeyse insanoglunun düsünmeyi unuttugu ve bilgi edinme konusunda hazira kondugunu bir zamanda yasiyoruz, paket haline getirilmis toparlanmis bilgileri otomatik olarak beynimize adeta naksediyoruz, kazandigimiz bu bilgilerle ilgili çogu zaman yorum dahi yapmiyor, bilgi çöplügüne dönüyoruz, oysa kitap okurken hem okudugumuz seyler hakkinda düsünüyor, edindigimiz bilgileri yasantimiz ile iliskilendirmek sureti ile anlayis tarzimizin da degistiginin farkina variyoruz.

Okumanin Amaçlari:

Bir Kitabi okurken öncelikle niçin okudugumuzu bilmemiz gerekir. Çünkü amaci belli olmayan okumayi bekleyen en büyük tehlike okudugumuz metne kendimizi verememektir, buradan yola çikarak okumayi öncelikle bilgi ve anlayis kazanmak için okumaliyiz.

Bilgi edinmek ve anlayisimizi gelistirmek için okumak arasindaki farki da iyi ayirt etmek gerekir, örnegin dergi gazete okudukça bilgilerimizin arttigini görebiliriz, fakat okuduklarimiza kafa yormadikça ve anlatilanlar hakkinda düsünmedikçe sadece edindigimiz günlük bilgilerle kalacagimiz kesin, bu yüzden anlayisimizda bir ilerleme olmayacaktir.

Bir baska amacimiz ise Ögrenmek için okumak olmalidir, ögrenmek, edindigimiz bilgileri pekistirmek, yani konu hakkinda bilgi verenin bu bilgiyi neden verdigi, bu anlattiklari ile neleri söylemek istedigi ve anlattiklarindan neler kazandirdigi seklindeki sorularin cevaplarini kendimizde bulursak iste o zaman ögrenme isini gerçeklestiriyoruz demektir,

Ögrenmek için okumanin da iki sekli bulunmaktadir. Bunlar Ögretim yolu ile ögrenme ve Kesfederek ögrenme,Ögretim bir kimsenin konusarak veya yazarak karsisindakine bir seyler ögrettiginde gerçeklesir. Kesif ise var oldugu bilinmeyen bir seyin ortaya çikarilmasi, gizli olan bir sey hakkinda bilgi edinmektir, aslinda Ögretim yolu ile ögrenme ve kesfederek ögrenme arasinda pek fark oldugu söylenemez, ikisi de ayni paralellikte ve ögrenen kisi ile birlikte ilerler, örnegin bir tarih dersinde ögretici tarih ile ilgili ögrenciye bilgi vermekte kisacasi tarih dersini anlatmaktadir, ögrenci ögrenme isini yani konu ile alakali söylenmek isteneni ve kendine yarayan geçici bilgiyi ögrenir. fakat bir de o ders o tarihin geçtigi mekanda anlatilsa, ögretilen bilgi ile ögrencinin ufku genisleyecek bulundugu mekaninda vermis oldugu o kesfetme duygusu ile adeta anlatilanlari yasayacaktir. Kesfederek ögrenme Ögretim yolu ile ögrenmenin pekistiricisidir, ve insanda kalici etkiler birakir.

INCELEYICI OKUMA: Sistematik tarama veya Ön Okuma,

Kitabin bu bölümünde inceleyici okuma türünün nasil faydali olacagi da anlatilmakta, inceleyici okumada ilk önemli nokta sistematik tarama yani ön okumadir, Sistematik taramada kitabi bastan sona hizli bir sekilde tarama yaparak yani üstünkörü söyle bir göz gezdirerek yazarin kitabinda ne anlatmak istedigini hizlica kafamizda sekillendirmek suretiyle kitapta anlatilmak istenen öz bilgiye ulasabiliriz, bunu nasil yapacagimizi siralayalim.

1)Baslik kismina ve ki varsa önsöz kismina bakarak

2)kitabin içindekiler kismina bakip düsünmek sureti ile

3)Kitaptaki dizin bölümünü kontrol ederek

4) Kitabin yayinci tanitimini okuyarak

5)Içindekiler bölümünde edindiginiz bilgilere bakarak Kitabin anlatimindaki asil görünen can alici bölümlerini görerek

6)Kitabin sayfalarini çevirmek suretiyle bir iki paragraf okuyarak.

IKINCI KISIM

ÜÇÜNCÜ DÜZEY OKUMA

ANALITIK OKUMA YAPMA

Kisinin yapabilecegi en iyi ve en sistemli okuma biçimi Analitik okuma yani çözümlemeli okuma diyebiliriz, Analitik okumanin en önemli özelligi anlamak için okumaktir, Ikinci düzey yani inceleyici okumanin aksine genis bir zamanda yapilabilecek en iyi okuma türüdür, okunan cümleler zorlastikça, okuyan kisinin de istekleri o denli artacaktir,

Analitik okumanin ilk asamasi (Kitabin Ne Hakkinda Oldugunu Bulma Kurallari); Kitaplari, türlerine ve konu basliklarina göre siniflandirmali, kitabin ne hakkinda oldugunu en iyi bir sekilde anlamali, kitabin en önemli kisimlarinin bir birbirleriyle olan iliskilerini siralamali, kitabi bir bütün olarak ele aldigimizda bu siraladigimiz en önemli kisimlari ortaya koyup karsilastirma yapmali, kitabi yazanin eserindeki problem olarak neyin çözümlenmesini amaçladigini anlamaya çalismali. Analitik Okumanin ikinci asamasi(Kitabin Içindekileri Yorumlama Kurallari); Anahtar kelimeleri bulup yorumlamak suretiyle kitap yazarinin anlattigi kavramlarda birlesmek, En önemli olarak gördügümüz cümleleri göz önünde bulundurmak suretiyle kitap yazarinin önde gelen durus noktalarini yakalamak, Cümlelerdeki siralanistan yola çikarak yazarin anlatmak istediklerini ögrenmek, Yazarin anlatmak istediklerinde Çözemedigi problemlerin farkinda olup olmadigina karar vermek,

Analitik Okumanin Üçüncü Asamasi(Bir Kitabi Bilgi Iletisimi Olarak Elestiriye Tabi Tutmanin Kurallari); Kitabin ana hatlarini ve yorumlarinizi elestirin, Kitabi anlayincaya kadar yazarin düsüncelerine katilip katilmadiginiz hakkinda yorum yapmayin, karari sona birakin, kesinlikle yazarin düsünceleri ile ilgili tartisma veyahut sitemkar tavirlara girmeyin.

ÜÇÜNCÜ KISIM

FARKLI TÜRDEKI OKUMA METINLERI IÇIN YAKLASIMLAR

Pratik Kitaplari Nasil Okumali,

Pratik kitaplar bir seyi nasil yapmamiz veya ne yapmamiz gerektigini açiklayici bir kitap türüdür, Örnegin tip, asçilik Mühendislik yemek tarifleri gibi bilimsel ve gündelik bilgileri vermek sureti ile insanoglunu aydinlatan kitaplar bu tür içerisine girmektedirler. Mesela Kitaplari Nasil Okumali isimli bu kitap bir pratik kitaptir, okurun problemini çözümleyici nitelikteki yapisi kitaba pratiklik kazandirmistir. Okurun amaci sadece kendi isine yarar olani yani kitabi nasil okumasi gerektigini ögrenmesidir, Bu kitap okurun problemini çözme asamasinda problemi çözmek ancak okura yardimci olabilir, Bu sebeple bu tür kitaplari okurken bilinmesi gereken, edinilen bilgilerin hayat içerisinde uygulanmasi sureti faydali olacaginin bilinmesidir.

Hikaye,Oyun ve Siir okunmasi için öneriler;

Hikaye kitaplarini hizli ve süresini de kisa tutmak sureti ile tek oturusta okumaliyiz. Adeta kitabin içerisine dalmaliyiz, dalmaktan kasit kitaptaki anlatilanlari yasayarak, örnegin Hikayede anlatilan karakterlerin yerine kendimizi koyup adeta iç içe geçmeliyiz, bulundugunuz dünyadan kopup kitaptaki karakterin yasantisina adeta girmeliyiz,

Oyunlari Nasil Okumali;

Oyunda hikaye gibi okunmalidir. Hikayenin adeta kurgulanmis seklidir oyun, Bir oyunu okumak demek onu tamamlamak demek degildir, oyun ancak sahnelendigi zaman tamamlanmis olur iste o zaman oyun anlasilir olur, Iste bu yüzden Oyunlari okurken sanki zihnimizde oynatircasina, canlandirmalar yapmak sureti ile okursak daha verimli sonuçlar alabiliriz.

Siir Nasil okunmali;

Siir Sairlerin duygu yogunlasmasi sonucu yazdigi seylerdir, bir anlamda duygu ile ifade edilenlerin esere dönüsmesi de diyebilir, siir okurken ise yapacagimiz Siire bakip anlasakta anlamasakta durmadan okumak, bir siir için en önemli sey de budur. Siir okumanin bir baska kurali siiri ikince kez yüksek sesle okumaktir. Bundaki amaç gözün kaçirdigi vurgularin kulagimiz tarafindan farkedilebilmesidir. Yüksek sesle okuma siir de kafiye ve ritm faktörlerine dikkat kesilmemizi saglar ve siiri anlamamiza yardimci olur.

Tarih Kitaplarini Nasil Okumali;

Tarih kitaplari insanoglunun geçmiste yasadiklarini günümüze tasimasi ve insanlari geçmisteki meydana gelen olaylardan haberdar etmesinden dolayi önem arz eden kitaplardir. Tarih kitaplarini okumada yapilacak 2 yöntem söyleyebiliriz, birincisi ilgi çeken olay ve dönemle alakali çesitli tarih kitaplari okumak, ikincisi tarihi sadece geçmiste yasanan olaylari ögrenmek için degil, geçmiste insanlarin yasanan olaylar karsisinda sergiledikleri hareket tarzlarini ögrenmeli, olaylardan ders çikartip günlük yasantimizda gelecege yön vermek amaci güderek okumaliyiz.

Matematik kitaplari Nasil Okumali;

Matematik her insanin gözünde büyüyen ve insanlarin gözünü korkutan bir kavramdir. Matematik de bir dildir aslinda kendine özgü dagarcigi, grameri vardir, en önemlisi de semboller araciligiyla insanlara bilgileri aktarir, Bir Matematik kitabi bastan sona kadar okunmali, okurken kenarlarina notlar almali, veya ayri bir kagida islem yaparak okuduklarimizi pekistirmeliyiz.

Felsefe Metinleri Nasil okumali;

Felsefeye yasami bir nevi anlamlandirma çabasi da diyebiliriz. Felsefe de merak çok önemlidir. Insanlar her daim sorma çabasi içerisindedir. Çogu zaman aldiklari cevaplardan tatmin olmazlar, Felsefe kitaplarinda bulunan kavram ve önermeler okurun temel çabasi olmalidir, Kisacasi bu tür kitaplari elimize aldigimizda okumaktan ve ardindan düsünmekten baska sansimiz yoktur.

DÖRDÜNCÜ KISIM

OKUMANIN NIHAI AMAÇLARI

Dördüncü Düzey Okuma yani Sintopik Okuma

Dördüncü Düzey okuma, Sintopik yani Çogul okumada okuyucu, birden çok kitap okumakla birlikte okudugu kitaplari karsilastirarak daha çok bilgi ve analiz kabiliyetine sahip olur.

Sintopik okumada 5 adim bulunur,

Bunlar,okurun ihtiyaçlarina karsilik gelecek ilgili bölümleri bulmak, kilit sözcükleri tespit etmek suretiyle yazarlarin bahsettigi kavramlarla ayni yerde bulusmak, Okudugumuz kitaplardaki yazarlara soracagimiz bir dizi soru olusturma, ayni zamanda sorulan sorularin net olmasina dikkat etmek, Hazirlanan net sorulara karsi yazarlarin degisik cevaplar verdiklerini görebilmek sureti ile konulari tanimlamak, sorulardan gelen cevaplar karsisinda tartisarak analiz yapma bunun sonucunda problemlerin degisik taraflarini tespit etmek.

Degerlendirme;

Okuma aliskanliginin pek olmadigi toplumuzda yukari da özeti bulunan bu kitabin Toplumumuz tarafindan okunup uygulanabilir olmasi gerçekten tartisilir, bizler toplum olarak okuma aliskanligina sahip degiliz. Kitaplari nasil okumali konusu bir tarafa önce kitap okuma aliskanligi kazandirmali gençligimize, Gerçi okuma aliskanligina sahip olmamamizin en büyük etkenleri televizyon ve interneti hayatimizdan nasil dislayacagiz oda ayri bir konu tabiki. Çevremize baktigimizda gençligimizin çogu interneti bilgi amaçli degil sosyal paylasim siteleri araciligiyla tanisma ve vakit geçirme araci olarak kullanmakta, bu da geçligimiz basta olmak üzere toplumumuzun gelecekte yeteri kadar kültür ve bilgiye sahip olmasini engellerken, ülkemizin gelismislik düzeyini de etkilemektedir. Peki bize ne görevler düsmektedir? Bizler yarinin anne babalari olarak, mesela aksamlari kitap okuyarak çocuklarimiza örnek olabilir, TV yi gerektigi zamanlar izleyerek, çocuklarimiza TV nin aslinda çok gerekli olmadigi izlenimini verebiliriz, bu konuda egitimcilere de bazi görevler düsmekte, çocuklarimiza okulda kitap okuma aliskanligi adina faaliyetler yürütmek sureti ile okuma aliskanligina sevketmelidirler.

Okumak; insan için en kolay ve en etkin ögrenme yoludur. Gelismis ülkelere baktigimizda kitap okuma oraninin yüksek oldugu görülmektedir. Kitap okumayan insanlarin fikir üretme kabiliyetleri körelmektedir, insanlar kendi aralarinda basarili bir iletisim kuramamaktadirlar. Kitap okumakla yetisen nesiller basari dolu ve iyi yetismis olacaklardir, okuyan insanlarin günlük sohbetleri bile farklidir, Okumak insana olgunluk verir, tarih kitaplari insani akillandirir, Siir kitaplari ise duygulandirir, Matematik akilli kilar, felsefe kitaplari ise derinlestirir, ahlak kitaplari da agirbasli yapar insani. Kisacasi; kitaplari nasil okumali? Kitaplari bilgi edinmek, anlayisimizi gelistirmek, anladiklarimizi hayatimizda uygulamaya koymak ve insanliga faydali bir birey olma bilinciyle okumaliyiz.

Benzer Kitaplar

Fevzi BOZKURT

GÜCÜN GELECEGI (The Future of Power)

Biyografi

Fevzi BOZKURT

Ben Sende Tutuklu Kaldim...

Biyografi

Fevzi BOZKURT

DOGUM GÜNÜN KUTLU OLSUN ASLAN YÜREKLIM

Biyografi

Fevzi BOZKURT

VATAN MILLET SAKARYA - ÇETE PARTI MAFYA

Biyografi