CASUSULUK FAALIYETLERI VE TÜRKIYE

Fevzi BOZKURT

Politika

Intelijans; Elde edilen bilginin gizliliklerine uygun dogrultuda yorumlama ve degerlendirme ugrasisidir. Diger adiyla casusluk olaylari insan olusumudur ve tarihi insanlik kadar eskidir. Casusluk ve intelijans adina tarihten gelme birçok örnek verilebilir. Örnegin Bagdat yöresi kabilelerinin kahramani Samson’u Filistinli güzel Dalila ve Homeros’un ölümsüz eseri Troia destani gibi. Oyun yazari William Shakespeare Kraliçe Elizabeth’e bile intelijans raporlari sunmustu. Istiklal Marsimizin sairi M.Akif Ersoy da Osmanli zamaninda Teskilati Mahsusa’ya çalismisti.

Abartmali içerikleri de olsa birtakim gercekleri en azindan üç bin yillik süreci asarak zamanimiza tasiyan yaziya dokülmüs destanlar, bu yargiyi dogruluyor. Homeros'un olümsüz anlatimini Troia Destani ile ilgilenenler hatirlayacaktir. Grekya yarimadasindaki site devletler birleserek on yillik bir hazirliktan sonra siyaha boyanmis yüzlerce tekne icinde Çanakkale Bogazi'nin girisindeki bereketli ovanin kiyilarina dayanmisti. Sözkonusu belde bugünkü Çanakkale'nin otuz kilometre daha berisindeydi. Zeytin, incir, defne korulari ve üzüm baglari ile bezenmis bereketli ve sulak Troia Ovasi'nda adam adama veya topluca yapilan savaslar tam on yil sürdü. Beldenin yasli kralinin oglu Paris, saldirganlarin en hirslisi Makedon Tirani Akhilas'i attigi ok ile topugundan vurarak öldürdü. Bu olayda için ilginç yani, destanda dile getirildigi sekilde, Akhilas'in caninin topugunda oldugunun Afrodite (sevgi ve güzellik tarincasi) tarafindan Paris'e bildirilmis olmasiydi.Iste bir tanriçaya mal edilen bu olay, "casusluk" olgusunun antik çagdan beri varoldugunu tipik bir ömek ile ortaya koymaktadir.

I.Dünya Savasi döneminde modern anlamda intelijans baslamistir. O dönemin unutulmaz casusu Mata Hari … Mata Hari çift tarafli çalistigi hususundan süphelenilerek 1917 den gözaltina alinmis, çift tarafli çalistigini itiraf etmemis ancak elde edilen ipuçlari ile hareket edilerek 1917 günü safak zamani kursuna dizilmistir.

II. Dünya Savasi sirasinda Alman Gizli Servisi askeri merkezlere uyarilar göndemisti. Bu uyari Ingiliz ve Frannsiz gizli eksper ajanlarinin uzaktan dudak okuma metoduna basvurduklari ile ilgiliydi. Bu yüzden Alman Subaylarinin dikkatli olmalari ile ilgiliydi. Bu örnek aslinda casusluk ve intelijans arasindaki farki önemli sekilde ortaya koymaktadir. Söyle ki konusulanlari anlamak ya da anlamaya çalismak casusluk, dudak kipirtilarindan konusulanlari anlamaya çalisarak yorumlamak ve degerlendirme yapmak ise intelijanstir. Bu yüzden intelijansin casusluk faaliyetinden daha önemli oldugu söylenebilir.

22 Kasim 1963’te ABD Baskani uzak mesafeden açilan ates ile öldüdürülmüstü. Katil zanlisi 24 yasindaki Lee Oswald yakalanarak sorgulamak üzere giderken Baskan Kennedy’nin hayrani olan bir sahis tarafindan öldürüldü. Ancak ne yazikki maktülü öldüren sahis kanserden çok yakin zamanda sorgulanamada ölmesi her iki cinayet olayini da perdelemisti. Bir komplo teorisine göre ise Baskan Kennedy zamaninda Rusya ile yakinlasma Kübayi harekete geçirmis ve Baskan Kennedy’yi onlarin öldürttügü öne sürülmüstü.

6 Eylül 1955 sonbahar sabahi Istanbul da yayilan haber dalgasi bütün kente yayilmisti. Atatürk’ün Selanik’teki evi bombalanmisti. Bu haberi duyanlar Taksim Meydanina toplanarak protesto etmeye baslamislardi. O dönemin C.baskani Celal Bayar, basbakani ise Adnan Menderes’ti. Insanlar çigrindan çikmis vaziyette her tarafa saldiriyorlardi. Askerlerden müdahelede zorlaniyorlaniyorlardi. Atatürk/ün evine bomba atan sahis Yunanlilar tarafindan Türk makamlarina teslim edilmisti. Zanli Yunanistan’da gelen hasar ise devlet hazinesinden karsilanmisti. Bayar ve Menderes halki katmadan ülkeyi yönetmek istemislerdi. Bundan dolayi Intelijans çalismalarina gereken önemi vermemislerdi.

Çesitli yontemler kullanarak dünyayi önüne katma eylemleri olusturan Sovyetler Birligi'nin bugdaya hücum Operasyonu önemli intelijans örneklerindendir. Sovyetler Birligi dünya üzerinde çesitli sirketler araciligiyla yaklasik 30 milyon metreküpe ulasan bugday alimi yapti ve1970 li yillarda bugday sorunu yüzünden ABD ve diger ülkeler zor zamanlar yasadi. ABD’de ekmek, süt, kümeslik besin fiyatlari korkunç bir sekilde firladi. Intelijans kurgusu açisindan dünyayi saran bugday sorunu 1972 ve 1973 yillarinda Hindistan’da 829 kisinin ölmesine yol açarak büyük bir felaketle sonuçlandi.Baglades’te ise açliktan ölenlerin sayisi 760 bine yaklasti. O dönemde dünyada Bugdaya Hücum operasyonunda ölenlerin sayisi 2 milyon kisiyi buldu.

Itelijansin Çöllere, daha dogrusu Arap Yarimadasina yönelisini ilk kez Ingilizler daha sonra da Fransizlar yapmislardi. 1862 yilinda Fransizlar Arabistan çöllerine William Pelgrave’yi gönderdiler. Asil isi hekimlikti. Meslegi yüzünden Arabistan otaginda büyük ilgi gördü. Durdugu zaman içerisisnde birçok hastayi iyilestirdi. Kaldigi süreci degerlendirerek Fransiz Hükümetine sundu. Bunu duyan Inglilzler hemen harekete geçtiler ve 1908 yilinda Thomas Lawrence Ortadogu sahnesine ilk adimini atacakti. Ingiliz olarak yetismis ama annesi Iskoç babasi ise Irlandaliydi. Yirmi yasinda Oxfordda egitimini tamamlayan Lawrance bunun birçok dalda egitim almisti.

Hocasi David Hogord ve Leonard Woorley ile birlikte Antep, Urfa ve Halep üçgeninde kazi çalismalarina basladilar. Bu bölgedeki kazi çaliimalari tam 4 yil sürdü.

Lawrance kazi isleri ile ugrasadursun Ingiliz askerleri Arabistan çöllerini arka kapidan zorlamaya baslamislardi. Yüzbasi William Shakesper komutasindaki Ingiliz ordusu yorucu çöl yolculugundan sonra Kuveyt’e ulasti. Ingilizler ile bazi antlasmalar yapildi.

Arabistan çöllerine dösenen demiryolu ve telgraf hatti uygarlik çabasi olmasina ragmen bedviler arasinda büyük tedirginliklere yol açmisti. O siralarda Osmanli nüfusu 20 milyon dolaylarindaydi.Bunun yarisi Arapça konusan halklardan olusuyordu.Italyanlar 1912 yilinda Osmanlilar’in elindeki toprak parçasi olan Libya’yi almislardi.

Ingilizler’in isbirligini genisletmek için Kuveyt ve Bahreyn’de petrol arama ve isletme haklarini satin aldi. Iliskileri daha da gelistirmek için Beyrut ve Kuveyt arasinda geçen demiryolu projesi masaya gelmisti.

Kazilari tamamladiktan sonra turist olarak Lawrence geri döndü. Ülkeleri gezerek dostlarinin gönüllerini aliyordu. 14 Agustos 1914 yilinda Birinci dünya savasi çikti. Lawrance gönüllü asker olarak kayit ofisine basvurdu. Fiziki olarak elverisli olmadigi için askerlige alinmadi ama hocasi araya girerek olayi çözdü. Lawrance savas öncesi aldigi iyi egitim istihbarat bilgilerine anlam kazandirmisti.

O dönemde Osmanli I. Dünya savasi’na Almanlarin safinda katilmisti. Savasin getirdigi zorlu sartlar yoksul hayati kaosa çevirdi. Hac ziyaretleri kesildi ve ondan gelen yatirimlar durdu. Ayrica o dönemde Teskilati Mahsusa Fransiz diplomatlar tarafindan Arap Yarimadasinda isyan hazirliklari yaptirdigi seklinde bilgiler elde etmesi üzerine 30 kadar Arap isyancilardan elebasisi idam edilmisti.

Mehmet Akif Ersoy o yillarda danisman olarak heyette görev yapiyordu. Ingiltere Kahire’de bir karmasa baslatarak Süveys cephesine yüklenerek Arap Yarimadasini karistirmakti. O günlerde ilk büyük savas haberi Bagdat cephesinden geldi. Intelijans maksatli savas uygulamalari basindan sonuna kadar hesapta hiç olmayan sarsici dramatik ögeler içermekteydi.

Çikmas Sokak operasyonu adi altinda yapilan operasyonda Osmanlinin 293 tane asker kaybi verdi. Ingiltere’nin savas stratejileri filizlenmeye baslamisti. Ingiliz ve Fransiz savas filosunu Çanakkale bogazina savas için Bozcaada sularina demirledi. Ingiliz askeri intelijansindan Yüzbasi William Shakesper silahli operasyonu hazirligi için Dira Vahasina dogru yola çikti. Savas baslamisti. Yüzbasi Shakesper sirtindan aldigi mizrak darbesiyle yere düstü ve bir kere daha kalkamadi. El Suud önemli kayiplar vermisti ve geri çekildi. 1916 yili hareketli geçti. Ingilizler Iskenderun’dan vazgeçerek Çanakkale Bogazi’na yöneldiler. 16 ay süren savas sonrasi Ingilizler savasi kaybederek Çanakkale Bogazili terk ettiler. Daha sonra Ingiliz askerleri Arap Bürosu’na yöneldiler.Ingilizler ve Araplar arasindaki çekisme daha sonra hasimlasmaya dönüstü.

1917 Kasim ayinda Ingilizler’in çöllerle ilgili intelijans stratejisinde önemli bir degisme oldu. Bunun üzerine El Suud’un otagina St: John Philby isminde ajan gönderildi. Bu sahis 34 yasinda arap dil ve kültürünün yani sira Islamiyet konusunda bilgiye sahip ve pazarlik yetenegi çok fazlaydi. 9 Aralik 1917 günü Ingiliz askerleri Kudüs’e girdi. Kudüs’ün 15 m. Kuzeyindeki Dera kasabasiydi ve askeri açidan önemli bir kavsakti.

31 Temmuz 1919 günü Lawrance albay rütbesine yükseltilmis ve terhis edilmis olarak Londra’ya geldi. Arap Yarimadasindaki savaslari izlemi sonucunda Lawrence Arabistan’da isimli kitabi yazarak kamuoyuna sunmustu. Daha sonra kamuoyunun ilgisinden sikilarak rütbesiyle ismini degistirerek John Ross olarak Kraliyet Hava Kuvvetlerine gönüllü olarak yazildi. 13 Mayis 1935 günü bir kaza geçirdi ve agir yaralandi. 1 haftaya yakin komada kaldi ama kurtarilamadi 47 yasinda vefat etti.

St. John Philby’e gelince o Arabistan’a yerlesti. Müslümanligi tercih ederek sünnet olduktan sonra Abdullah ismini almisti. Daha sonra Suudi Krali ölünce Londra’ya yerlesti ve orada 1957 yilinda öldü.

29 Ekim 1923 günü Türkiye Cumhuriyeti’nin ayni zamana bir intelijanslik destaniydi. Baskahraman Mustafa Kemal Atatürk’tür. I. Dünya savasindan yenik çikan Osmanli’da Ingiltere, Fransa ve Italya Istanbul’u isgal etmislerdi.

Pera Palas Otelinde Ingiliz gazeteci ve M.Kemal fikir alisverisi yapiyorlardi. Bu görüsmeler sonucunda gazeteciyle birlikte saglam bir dostlugu oldu. M. Kemal ‘in. Gazeteci birkaç defa M. Kemal’i birkaç defa daha ziyarete gelmis ve intelijans isleri ile ilgili bilgi almisti.

M. Kemal’in 12 Mayis 1919 günü Amasya Bildirisin yayimlamasi, 19 Mayis 1919’da Samsun’a çikisi ve milli mücadele dönemini basariyla bitirerek Türkiye Cumhuriyetini kurmasi Intelijansçilik açisindan dünyada esi benzeri görülmemis mükemmel bir örnektir.

1935 yilinda gazetelerde bir haber yayimlandi. Sovyetler Birligi tarim islerinden sorumlu komiser Mikhail Çernov düsmaniyla isbirligi içinde olmustu. Sorusturma sirasinda suçunu kabul eden Komiser suçunu kabul etmis ve görevinden alinarak cezalandirilmisti. Isledigi suç Alman Kontra casusluk servisine çalisiyordu ve bu ender rastlanan bir olaydi. ZMO operasyonu kod adi verilen bu girisimin uygulama sürecini yönetmek için Berlin ve Moskova’da özel baglantili ofisler kuruldu. ZMO Operasyonu 1933 yilinda Hitler’in muhtesem Nazileri iktidara gelinceye kadar tam 7 yil sürdü. 1936 yili baharinda yeni bir durum ortaya çikti. Paris’te sürgünde yasayan Çarlik Ordusundan Skoblin Alman Intelijansina gizli bilgiler vermekteydi. Bu general para hirsli birisiydi ve bilgileri para karsiligi satiyordu.

1937 Ocaginda Otto operasyonu uygulamasinda yeni bir adim atildi. 1937 yilinda Kremlin Sarayi’nin Kumandani Petroski tevkif edildi. Ayni yil içerisinde Stalin’in Kizilordu birliklerine çok agir darbeler vuruldu ve bu olay Alman Birliklerinin 1941 yilinda Moskova dis bölgelerine kadar girme imkani saglamistir.

Yogun ve kapsami yaygin savaslarda birbirlerine neler yaptigini bilmek zorundadirlar. Bu yüzden sifreleme ve sifre kirma islemleri büyük önem arzetmektedir. I. Dünya Savasi döneminde radyo-telsiz olayi ortaya çikmisti. Casuslar gizli bilgileri mors sinyalleri yardimiyla gönderiyorlar. Herkes anlamasin diye radyo-telsiz olayina sifre koymuslardi. Alman elçiliginin genis arazisine Hamburg ile haberlesme yapabilecek güçlü bir radyo telsiz istaisyonu kurdular.Böylece savas yillarinda kullanilan yöntem radyo istasyonlari ile yapilan sifre yayinciligiydi. O yillarda kullanilan Enigma adli cihaz daktilo makinesi büyüklügünde ve kullanimi kolay olan bir cihazdi. 1939 Eylül ayinda Alman Ordulari Polonya’nin yarisini aldigi zamanlarda enigma bilgileri ve materyalleri Londra’ya kaçirilmisti.

II. Dünya savasi yillarinda kullanilmaya baslanan uzun menzilli silahlar kullanilmasi degisken siyasetler intelijans çalismalarina yeni alanlar açti. Donanma tarafindan Ingiltere adasini teslim almak için bu ülkenin hava kuvvetlerinin yok edilmesi gerekiyordu.

1950 yilinda Ingiltere adasinin sivil ve askeri hedeflerine Alman uçaklari bomba yagdirdilar. Bombardimanda Almanlar “Eksik Bacak” adini verdikleri bulustan yararlaniyorlardi.1940 yilinda 7 casus yakalanarak ölüm cezasina çarptirildi. O günlerdeki hükümet toplantisindan birinde Isçi Partisi liderlerinden Herber Morrison bombardimanlari yoksul kesimin üzerine yagdirilmasini agir sekilde protesto etti. Ogünlerde en fazla diplomatlar Macar ve Japonlardan çikmisti.

Münih’te dikkate deger intelijans islemleri yapan Prof. General karl Houshoferdir. General ilginç ve etkin düsünceler üreten bir askerdi. Japonya’da sivil ve askeri düzeylerde yogun konferans çalismasi yapmislardi. Generalin oglu olagandisi kisilige sahipti. 1933 yillarinda Almanya’da yarim milyon Yahudi yasamaktaydi.Generalin katildigi Münih’teki gizli intelijans bulusmalarinda iki önemli stratejik husus ortaya çikmisti.Birincisi Yahudilere asiri boyutlara tirmandiran ilimli düzeyde davranilmasi, ikincisi Ingiltere ve Rusya ile savasmaktan uzak durulmasiydi.

Modernlesme dönemine giris anlaminda gizli servisleri 1914 ve 1938 büyük savaslari beslemisti.Almanya’nin gizli servisini modern anlamda Albay Walther Nikolai yapiyordu. O yilarda Alman askeri yardim grubunda görev almisti. Daha sonra Nikolai istanbul’da üstlenmis oldugu 3.Tümen komutanligina danisman olarak atandi. Urda görev yaparken acele Berlin’e çagrildi. Istanbul’daki görevinden ayrilarak Alman Gizli Intelijansinda görev yapmaya basladi.

1935 yilinda Alman Bahriyesinin baskumandani Amiral Erich Roeder sözkonusu organizasyonun basina deniz albay Canaris’i getirmisti. Abwerhin yeni sefi Albay Canaristi.Birinci dünya savasindan yenik çikan ülkesine Almanyaya döndü.Burda Donanma Tugayini yönetti.Ikinci Dünya savasi olmadan önce ki yillarda Abwerh 21 casus yakaladi.Ikinci Dünya Savasina giden yillarda Alman kökenli Barones Reissa Von Einem bir Abwerh ajaniydi.Büyüleyici kisilige sahip kültürlü ve zeki bir kadindi.Savasin patlak verdigi günlerde Fransiz kontra casusluk servisi Senato Askeri komitesi gizli bilgileri para karsiligi Baronese aktardigini tespit etti.Barones tevkif edilecegini ögrenince Berlin’e kaçti.

Barones 1941 yilinda komplo sonucu öldürüldü.Bir baska Abwerhi’n ajani ise jet sosyetesinin aslarindan Alman güzel model Lily Steindi.

Ingiltere’de SIS veya Secret inteligence Service (gizli intelijan servis) diye anilan bu organizasyonun geleneksel adi MI-6’dir.SIS Ingiltere disisleri bünyesinde bir genel direktörlük olarak görülür. Disislerine baglidir.SIS’in ilk genel direktörlügünü deniz Albay Sir Mansfield Cumming yapmistir.Albay Sir’in hizmet süresi dolunca 1923 yilinda Amiral Sir Hugn Sinclair getirildi.16 yil görev yapan Amiral Sinclair kanserden öldü.Görev basindayken yaptigi en önemli olay Z operasyonuydu. zamanindaki en önemli olay Z Organizasyonuydu.SIS ile Z operasyonu Emektar Dansey yürütecekti. Mesleki yapisi buna son derece uyuyordu.I Dünya savasi sirasinda Fransa’da basarili bir askeri inteljansçi olarak çalismis ve savastan sonra ise SIS’e katilmisti.Daha sonra bazi nedenlerden dolayi görevinden ayrilmisti.California’ya yerlesti.Daha sonrada Zurich kentine yerlesti.Dansey orada sessiz sedasiz Z operasyonunu örgütlüyordu.Ikinci Dünya Savasinin sonunda Z operasyonu tamamlanmisti.Bu üstün basarisindan dolayi Dansey (sovalyeli)nisani ile onurlandirildi.

Ilk kuruldugu yillarda MO-5 Military Operations V. Kod adinin almis olan bu organizayon simdilerde ise Dis Defense inteligence servise diye aniliyordu.Simgesi kaplumbaga çalisma ilkesi ise yavas fakat güvenceli etkinlik deyimi ile özetlenebilir. Birinci Dünya savasinin yillarinda DIS’i Yüzbasi Vernon Kell sekillendirmisti.Kell çok yetenekliydi 5dil biliyordu,Çin’e gönderilerek sömürge yönetiminin intelijans islerinde deney kazandi.Birinci Dünya savasi yillarinda Ingiltere sabotaj hareketleri yüzünden cani çok yanmis ti.Ingiltere topraklarinda 11 Alman casusu yakalanip idam edildi.26Kasim 1914 günü savas zirhlisi Bulwark infilak ederek 700kisi hayatini kaybetti.30Aralik 1916günü yardimci kruvazör Natal çekilmis oldugu onarim kizaginda infilak etmis 70kisi hayatini kaybetmisti.9Temmuz 1914günü Vanguard seyir halindeyken infilak etti 700 kisi hayatini kaybetti.Sabotaj olaylarini düzenleyen kisi bulunamadi.Bu isleri tertipleyen (Madmazel Doktor )oldugu düsünülüyordu.Kizil kara eylemleri Sovyetler birliginin dis intelijans islerini yayginlastirdigi,casusluk agi kurma çalismalarini hizlandirdigi döneme rastliyor.Bu dönemde çalismalar son derece yogunluk kazandigi için Sovyetler Birligi casusluk sebekelerine toplu olarak ‘’kizil koro sebekeleri’’ denmeye baslanmistir.Ispanya iç savasi en siddetli dönemlerinde general Franko’ya karsi savasanlardan biride Allan Foote isimli bir askerdi. O dönemde isszlik ülke ekonomisini oldukça etkilemisti. Bu askerde Cumhuriyetçiler safinda savasan 15.Enternasyonal Tugayi’na katilmisti.

Foote Ispanya’da yaralandiktan ve tedavi olduktan sonra hava degisimi için Londra’ya gitmistir. Her sey normal sayilabilirdi ama Sovyet intelijansi kendisine el atmisti. Kendisine gerekli mesaji verecek kisiyi beklemesini söylemislerdi. Kendisine bu görevi veren bir Kizilordu subayiydi. Foote orada bir pansiyona yerlesip mesaji beklemeye baslamistir. Uzun süre bekledikten sonra bir gün posta kutusunda bir zarf bulur. Zarfin içinde Ingiliz Komünist Partisinin genel kongresi davetiyesi vardi. Aslina Foote üye degildi. Bu da bekledigi kisinin geldigini isaret ediyordu.

Parti kongresine gittiginde salon oldukça kalabalikti. Foote yerine geçtikten ayricalikli oldugunun farkina vardi. Çünkü yan koltugunda oturan bayan ilgisini çekmisti.Kadin kimsenin göremeyecegi bir sekilde Foote’nin cebine bir sey birakmisti. Cebine birakilan pusulanin gösterdigi Isviçre’ye giderek maceranin ilk etabina baslamisti. Ilk bulusmayi ünlü bir kafede yapmislardi. Amiri bir kadindi ve onu bekliyordu. Adi Sonia idi. Sonia onun raporunu daha önce okumustu. Ama ondan dinlemek istemisti.Foote nerede dogdugunu, nerede okudugunu vs. anlatmisti. En azindan bir kismini. Çünkü o yüksek gizli ajandi. Bu yüzden kelimeleri dogru seçmeliydi. Kraliyet Hava Kuvvetlerine katilmasindan sonra Enternasyonal Tugaya gönüllü olarak katilmasi da planin bir parçasiydi.

Isviçre’de casusluk eylemleri yapan Sonia liderligindeki Kizil Koro sebekesinin yolu giderek daraliyordu.Çevre ülkelerdeki sebekelerin Alman intelijansi tarafindan çokertilmis olmasi, dikkatleri Isviçre'deki sebekenin üzerine yogunlastirmisti. Bu ülkede Kizil Koro sebekesinin o zamana kadar çok sikintilari olmustu. Mesela en çok para sikintisi cekmislerdi. Moskova merkezinin yardimiyla kurulmus olmasina ragmen karsilayacak geliri saglayamiyordu.

Sinirli kadrosu önemli isler basarmis olan Z Organizasyonu'nun her seyi durumunda olan sefi Claude Dansey, kalp krizi sonucunda ölmustü. Bu olay pratikte Z Organizasyonu'nun da olümü anlamina geliyordu. Foote'un artik izleyebilecegi tek yol kalmisti. Birkac gün dusundükten sonra kararini verdi. Moskova'da gecirmis oldugu on sekiz aylik zorlu donemden sonra, simdi artik Ingiltere'ye, vatanina donüs zamani gelip çatmisti. Foote, bir aksam is dagiliminin kalabalik karmasasinda metro ile kentin Bati kesimine geçmis ve Ingiltere'nin isgal kumandanligina siginmisti. Tarih, 2 Agustos 1947 gününü gösteriyordu. Foote tam on bir yil süren asker kaçakligindan sonra kirk dordüncü Dogum gününü isgal kumandanliginda kutlamaktaydi.

II.Dünya savasi yillari sirasinda 7 Aralik 1941 günü sabahin ilk saatlerinde alti uçak tasit gemisi ile takviye edilmis olan Japon kombine deniz görev kuvveti, ABD'nin Pasifik Okyanusu'ndaki Pearl Harbor deniz üssü ne müthis bir saldiri yapmadan once Amerikan intelijans dairesi Hawaii Adalarindaki Japon asilli nüfusun yogunlugunu dikkate alarak yaygin sabotaj girisimlerinin olmasindan endise etmekteydi. Adalarda 160 bin kisiye yakin Japon asilli nüfus yasamaktaydi. FBI (Federal Sorusturma Bürosu) da bir süreden beri ayni konu üzerinde çalismaktaydi. Hawai'de dis doktoru olan Japon asilli bir kisinin Tokyo ile yaptigi telefon konusmalari FBI tarafindan banda aliniyordu. Bu doktor Japonya'nin çok satisli gazetelerinden Yomiuri Simbun'un muhabirligini de yapmaktaydi. Gazete ofisine son telefonunda ada üstünde uçan uçaklarin gürültüsünden, geceleri göçü tarayan isildaklarin güzelliginden, hava durumundan ve bir de hibiskus ve poinsettia bitkilerinin cicek açisindan söz etmisti. FBI uzmanlari bu konusmalarin intelijans anlamini arastiriyordu.

Pearl Harbor saldirisindan dört ay kadar önce ABD Baliriyesi bünyesinde görevli bir grup tarafindan Japonlarin 'B Makmasi' kod adini verdikleri otomatik sifre sistemi çözülmüstü.Intelijans teriminolojisinde bu basari için 'sifre kirma deyimi kullaniliyordu. O zamanlar herhangi bir casusluk sizintisini önlemek üzere Japonlarin 'B Makmasina' Amerikan intelijansçilari 'Purple' yani (Al renk) kod adini ve Gizliligi daha da pekistirmek için bu sistemden elde edilen verilere de 'Magic' yani (Buyü) kod adini vermisti.

Japon hükümetince Turuncu Operasyonu' adinin verildigi harekat giderek hizlanan tempoda gelisti. Japon kombine hücum filosu Pasifik Okyanusu denizlerinde uzun zikzakli bir rota yaptiktan sonra Pearl Harbor menziline girmisti. Ancak operasyon çok gizli sekilde sürdüdrülüyordu. Çünkü eger Amerikan kesif uçaklari tarafindan farkedilirse operasyon hemen iptal ediecekti.

Pearl Harbor Operasyonu yapildigi sirada Tokyo radyosundan haber yayini yapiliyor ve haberlerin arasinada da Rüzgar Dogudan esiyor yagmur diye hava raporu tekrar ediliyordu. Bu hava raporu gizli bir mesajdi. ABD ve Kanada'daki Japon Elçiliklerindeki otomatik sifreleme makinelerinin, konsolosluklardaki sifre defterlerinin ve gizli belgelerin derhal yok edilmesi direktifini içeriyordu. Baskonsolos ve Yosikova gizli belgeleri, direktifleri ve sifre defterlerini kasadan cikarip sömineye yigdilar.Uzerine benzin dokerek atese verdiler. Birkaç dakika içinde her sey kül oldu.FBI görevlileri 08.30 saatinde baskonsolosluga geldiler.Orada görevli Japonlari gözaltina aldilar.Yosikova için artik yapacak bir sey kalmamisti.

ABD Pearl Harbor saldirisindan once Japonlarin saldiri yapacaklarini tespit etmis ancak ilerde yapacagi ve insanlik tarihinin en büyük felaketi olan Hirosima ve Nagazaki’ye atilan atom bombalari için çok güzel bir gerekçe teskil etmekteydi. Çünkü büyük bir ülkeyi savas disina itmek ve yüzbinlerce insanin ölmesi ve sakat kalmasi karsiliginda Pearl Harbor’da yüzlerce insanin ölmesi ABD için çok önemli bir sey degildi.

Alti yildir araliksiz devam eden Ikinci Dünya Savasi'nin son perdelerinin oynanmakta oldugunu artik herkes anliyordu. Hitler ormandaki Kurtuni Cephe Karargahini birakarak Berlin'deki basbakanliga gelmisti. Hess'in Ingiltere'ye siginmasindan sonra birinci yardimciligina getirdigi Martin Borinarin ile Maresal Keitel ve Orgeneral Jodl da yanindaydi. Führer inat ederek danismanlarinin Alp Daglarinda Kartal Yuvasi diye anilan villasina gitme israrina karsi koymustu. Sözü edilen bu yer uçak saldirilarina ve Rus birliklerinin hucumlarina karsi Berlin'den çok daha güvenliydi. Çevresindekilerin anlayabildigine göre Hitler hayatini Almanya'nin baskentinde noktalamaya karar vermis gibiydi. Berlin'in varoslarina yaklsmis olan Sovyet ordularinin baskenti teslim alma savasini içeren 'SonDarbe' operasyonu baslayali iki gün olmustu ve Hitler de bu saldirinin baslamasindan üç gün sonra 15 Ocak 1945 basbakanlik siginagina gelmisti. Sovyet saldiri cephesinde Kizil Muhafizlar Tümeni basi çekiyordu. Berlin'in merkezine gelebilmek için önlerinde savasarak asilmasi gereken 60 kilometrelik bir kesim vardi. Berlin'i savunan Alman kuvvetleri binbir güçlükle ile bogusarak çetin savaslar veriyordu. O günlerde sicak su kaynaklarinda tedavi gören ABD Baskani Roosevelt'in hiç beklenmedik zamanda olmesi Berlindeki basbakanlik siginaginda iyimserlige sebep olmasina ragmen anlasildi ki artik yolun sonuna gelmisti. Hitler yaninda bulunan subaylar savasi kaybetmeyi kabul edemediklerinden kendilerini kimileri siyanür içerek kimileri de kafalarina dayadiklari silahlariyla intihar ettiler. Hitler’in de kendisini intihar etmesiyle Rus Birliklerine Berlin’in merkezine çoktan girmisti.

Böylece II.Dünya Savasi Führer olarak anilan Hitler’in binlerce insani toplama kamplarinda öldürmesi, ABD’nin Japonya’ya atmis oldugu atom bombalari ile yüzbinlerce insani öldürmesiyle hatirlanacak tarihte kara bir leke olarak yerini almasinin yaninda, intelijans açisindan mükemmel örneklere de sahiptir.

CASUSULUK FAALIYETLERI VE TÜRKIYE

Vedii EVSAL

Bilge Karinca Yayinlari

2006