AMERIKAN PSIKOLOJIK DERNEGI YAYIM KLAVUZU

AMERIKAN PSIKOLOJIK DERNEGI YAYIM KLAVUZU

Fevzi BOZKURT
Politika


APA (Amerikan Psikoloji Dernegi) yayimlari arasinda bulunan psikolojik bültenin 1929 senesi Subat sayisinda, yedi sayfalik bir makale olarak ya­yinlandigi, Yayim Kilavuzu, yayimlanacak olan makalelerin hazirlanisi ve teslim edilisiyle ilgili yapilmasi gerekenleri anlatmaktadir. Yayim Kilavuzundaki her bölüm, farkli tarzdaki bilgileri içermektedir ve makale hazirlarken belli bir siraya göre dizilmistir. Her bölüm, kendi içinde bir bütün olma­sinin yani sira bir önceki bölümün de devami gibidir. Bir makale taslagi kisimlarinin nasil düzenlenecegini açiklamaktadir. Belli basli fikirlerin makale taslagi içinde nasil ifade edilecegini,  APA'nin biçemini ve kaynakça formatini, makale taslagin hazirlanisini açiklamak­tadir.
Makale taslaginin içerigi ve düzenini anlatmaktadir. Bunun alt basligi olaraktan makalenin özelliklerini, makale türlerini, makale anlatim tonunu, makale taslaginin parçalarini, makalenin baslik sayfasini, makalenin sonuçlarini, makalenin sunum kalitesinin nasil olacagini anlatmaktadir. Metnin Içerigi ve Düzeni, deneye dayali çalismalarin yaninda in­celeme yazilarin, vaka inceleme­lerini, kuramsal ve yöntembilimsel incelemeleri de tanimlamaktadir. Bunlar arastirmacilarin, yayimlanmis çalismalara benzer formda çalismalar hazirlamalarini amaçladigi, bir arastirmanin unsurlarini tanimlayan ve istatistiklerin nasil raporlanacagini anlatan açiklama­lar oldugu.
Makalede fikirleri ifade etmek ve dilde yalinligin nasil azaltilacagindan bahsetmektedir. Yazi stilinin nasil olacagi, yazi tekniklerinde nelere dikkat etmemiz gerektigini, dilbilgisi dogru kullanmamiz gerektigini, özne-yüklem uyumunun saglanmasi, zamirlerin dogru yerlerde kullanilmasi, sifatlarin, zarflarin, fiillerin birbirleri içerisinde uyumlu olmasini anlatmaktadir. Olaylara önyargili yaklasilmamasindan bahsediliyor. Kisinin dü­süncelerini ve yazilarini düzenlemesinin ne kadar önemli oldugunu anlat­makta, fikirleri ifade etmek ve dilde yanliligi azaltmak ve yazilan her kelimenin anlasilir ve eksiksiz bir iletisime katkida bulunmasi gerektigini anlatmaktadir.
APA yazi biçemlerini, APA dergilerindeki yazi biçemlerinin mekanik özelliklerini anlatmaktadir. Bu özellikler arasinda metin içinde noktalama, heceleme, büyük harf kullanma, italik kullanma, kisaltmalar, tire, ayraçlar, taksim isareti, tirnak içine alma, matematiksel kopyalama, basliklar, tablolar, örnek re­simler, dipnotlar ve alinti yapma bulunmaktadir. Bu APA yazi biçemlerinin nerde kullanacagimizi, nerde kullanmamamiz gerektigini anlatmaktadir.
Imla, sözcükleri dogru yazmak, büyük harf kullanimini, italik harfleri, testlerin isimleri, özel isimler ve ticari isimler, cümle basindaki sözcüklerin kullanimi,  sözcük olarak kabul edilmis kisaltmalar, APA dergilerinde sikça kullanilan kisaltmalar, Latince kisaltmalar,  bilimsel kisaltmalar,cümle basinda kullanilan kisaltmalar, kisaltmalarin çogullari nerelerde kullanildigini anlatmaktadir.
Makale taslaginin baslik düzenini, baslik düzeyleri, siralama, alinti yapma nasil yapilir. Bir kaynaktan nasil alinti yapilir, tek veya çift tirnak isareti kullanmak, alinti içinde gösterilmis kaynak adlari nasil yayinlanir. Sayilar nasil kullanilir. Rakamlarla ifade edilen sayilar, sözcüklerle ifade edilen sayilar, sira sayilar, ondalik kesirler, roma rakamlari nerelerde kullanilir. Sayilar arasinda virgül kullanimi nasil olacagini göstermektedir.
Metrik birim stiline nasil çeviri yapilacagini, metrik tablolarin nasil olacagini ve nasil metrik tablo çizilecegini göstermektedir. Istatistiksel ve matematiksel anlatimlarin metine nasil aktarilacagi, formüllerin nasil ve nerede kullanildigini anlatmaktadir.
Tablolarin; tablolarla metnin iliskisi, tablo numaralari, tablo baslik isimleri, tablo çizgileri, tablo notlari, tablo boyutlari, baska bir kaynaktan alinan tablolari nasil kullanildigini anlatir.
Sekil türleri nelerdir, sekiller için bir standartlar nelerdir, sekillerin boyut ve oranlari nasil olmalidir, sekillerin hazirlanmasi, grafik nasil olusturulur, fotograf nerelerde kullanilir, sekillerin numaralandirilmasinin ne sekilde olacagi anlatilmaktadir.
Metin içinde dipnotlarin ve notlarin nasil olacagi, ekler, testlerin ve anketlerin nasil hazirlanacagi, metin içinde kaynak bildirmenin nasil yapilacagi anlatilmaktadir.
Metin ve kaynakçanin uyumlulugu, makale veya bölüm basliklarini uyumu, süreli yayinlarda kaynak ismi uyumu, süreli olmayan yayinlarda kaynak ismi uyumu, basim bilgileri, elektronik kaynaklarda kaynagin bulunmasini kolaylastiracak bilgilere ulasilmasi, toplanti ve sempozyum tutanaklari hakkinda bilgiler aktarilmistir. Kaynakça dergi makalesinin en sonunda yer aldigi, makalede kullanilan bilgileri tanimlar ve kaynaklarini belirttigi, kay­nakça özellikle tek bir makaleyi destekleyen çalismalari içerdigi. APA yayinlarinda kaynaklar yazar-tarih belirtilerek verildigi.
Örnek bel­ge üstünde belli kisimlara etiket konarak yayim kilavuzunun ilgili bölümleri referans verilmistir. Makale taslaginin hazirlanmasi ve yayimlanmak üzere tes­lim edilmis örnek belgeler, makale taslaginin bilgisayardaki bir yazi progra­miyla nasil hazirlanacagina dair talimatlari içermektedir. Örnek belge ve çer­çeveler, APA biçeminin formatini ve uygulanisini göstermektedir. Makale taslaginin hazirlanmasi ve yayinlanmak üzere teslim edilecek örnek metinlerin nasil olacagi, makale taslaginin hazirlanmasiyla ilgili genel talimatlarin neler oldugu, yazarin sorumluluklarinin neler oldugu, makale taslaginin;  punto ve fontun, kâgit özellikleri, kenar bosluklari, çift satir araligi, sayfa düzeni, sayfa numaralari, sayfa üst ve alt bilgileri, girintiler ve paragraflarin, noktalama isaretleri ve aralik birakmanin nasil olacagini gösterir.
Makale taslaginin kisimlarini yazmak; baslik sayfasi, nüsha sayfasi, ek bölümler, makale taslagi mektubu, ara süreçteki yazismalar, gönderilen paketin içinde bulunmasi gerekenler, makale taslaginin teslim alindigina dair editörün taahhüdü için nelere dikkat etmeliyiz.
Dergi makaleleri disindaki metinler, doktora tezi, tez, ögrenci çalismalari, sözlü sunum için gerekli materyaller ve kisa raporlar gibi metinle­rin tanimlarin yapmaktadir. Doktora tezlerinin dergi makalesi olarak yayimlanmalari için nasil hazirliklar yapilmasi gerektigi anlatilmaktadir. Dergi makaleleri disindaki materyallerin ne oldugunu, yüksek lisans tezler, ögrenci metinleri, doktora tezlerinin nasil hazirlanacagini, verilerin yorumlanmasi, yazim tekniginin nasil olacagi, metnin son halinin nasil olacagini anlatmaktadir.
 
Iyi hazirlanmis bir makale taslagi inceleyicile­rin ve editörlerin gözünde profesyonel deger kazanir ve kararlarini olumlu yönde etkiler. Bir Metnin fiziksel görünümü makale taslaginin etkisini arttirip, azaltabilir. Yazi teknigiyle ilgili hatalari inceleyicilerin makalenin içerigini yanlis degerlendirmelerine yol açabilir. Bas­ki için kabul edildiginde uygun bir sekilde hazirlanan bir makale taslagi, yazi isleri dizgicinin ve müdürünün isini kolaylastirir, hata payini azaltir ve yayin maliyetini düsürür.
Örnek bir biçimde bir makale taslagi ortaya koymanin tek­nik detaylarina deginmektedir. Bu kisimda yer alan talimatlar metni hem daktiloyla yazma hem de yazi programiyla bilgisayara geçme süreci geçer­lidir. Bölümün bütününü gözden geçirme sürecinin ve APA dergilerinde yayma hazir bir makalenin gereksinimlerini karsilayan bir metin hazirla­mak üzerine odaklanmistir.
Eger Makale kabul edilirse APA ve diger birçok yayinci mevcutsa ma­kalenizin bilgisayardaki versiyonu sizden dogrudan temin edip baskiya hazir hale getirmeyi tercih edecektir. Metnin tutarli bir sekilde ha­zirlanmis olmasina dayanmaktadir. Bilgisayardaki yazi yazma programinizi etkili ve tasarruf saglayacak biçimde kullanmak, dolayisiyla ilk taslaginizdan itibaren yaziciniz veya siz belli kurallari takip etmelidir. Makale taslagi hazirlanisi üzeri­ne bu bölümde yer alan talimatlar kullanilabilir bir elektronik dosya olustur­manin temeli üzerine yogunlasmaktadir.
Makale taslaklarinin elektro­nik islemler için nasil kodlanacagini göstermek amaciyla örnek bir makale taslagi saglanmistir. Makale Taslaginin Kabulü ve Üretimi, onaylanmis bir metnin üretime hazirlanmasiyla ilgili olarak yazarlara yol göstermektedir. Ayrica düzeltmesi yapilmis makale taslaklarinin nasil yeniden gözden geçirilecegi ve makalelerin dizgi formlari anlatilmaktadir.
Yayin kilavuzu hazirlarken niyet öncelikli olarak dergilerde yayimlanmak üzere yazilan makalelere rehber­lik saglamaktir. Yazarlar yayin kilavuzunu ayrica tez yazarken veya ödev yaparken, sunum için yazdiklari ve kisaltilmis halde basilan makalelerde de kullanilmaktadir. Materyaller ve dergi makaleleri arasinda­ki farklari kisaca açiklamaktadir.
 
Makale taslaginin verimli bir sekilde elden geçirilmesi edi­törün, dizgicinin,  yazarin, ve basimcinin paylastigi bir sorumluluktur. Makale taslagini teslim etme sürecinde yapilmasi gerekenleri ve yayinlan­masi onay görürse, yeniden düzenlenip yazilmis ve dizgisi yapilmis maka­le taslaginin elden geçirilme islemlerini anlatmaktadir. Makalelerin verimli bir sekilde bu süreçlerden geçirilmesinde ve yayinlan­masinda bu bölümdeki yönergeleri izlemeliyiz. Makale taslagi tesliminin belirli sartlan dergiler arasinda farklilik göste­rebilir. Bir makale taslagini teslim etmeden önce, söz konusu dergi­nin en son sayisina ya da derginin internet sitesine bakiniz.
Derginin iç ön kapagi ve yazarlara talimatlar bölümü, dergi için hangi tür makale taslaklarinin uygun oldugunu, derginin genel konularini, su anki editörün adini ve adresini, teslim etmeniz gereken kopya sayisini ve der­ginin normalde gizli degerlendirme yapip yapmadigi dahil olmak üzere o dergiye özel makale taslagi hazirlama ve teslim talimatlari anlatilip, bilimsel dergilerle makale taslagi hazirlayan yazarlar içindir.
1892'de kurulmus ve 1925'te birlesmis Amerikan Psikoloji Dernegi, 155,000'den fazla üye ba­rindirir ve ABD'de psikologlarin ana organizasyonudur. APA'nin misyonu psikolojiyi bir is dali, bir bilim ve insan refahi­ni yükseltme araci olarak ilerletmektir. APA'nin bu misyonu gerçeklestire­bilmesinin bir yolu akademik dergilerin en büyük ögesi oldugu yayin programi ile psikolojik bilgiyi yaymaktir.
Amerikan Psikoloji Dernegi’nin dergi programi; dergi politikalari, telif hakki, sayfa dagilimlari, editörlerin seçilmesi, esrin ilk yayinlanisi, makale taslaklarinin teslim tarihi, yayin bekleme süresi, bilimsel yayin etigi, yazi isleri sorumluluklari, makale taslaklarinin yayin sirasi, yazi isleri inceleme prosedürleri seklindedir.
Teslim edilmis olan makale taslaklarinin editör tarafindan idare edilisi ve yeniden gözden geçirilme süreci anlatilmaktadir Amerikan psikoloji derneginin dergi degerlendirmesi tüm APA dergileri için geçerli olan genel politikalari ve APA'nin yazarlik ve ya­yimla ilgili etik ilkelerini tartismaktadir.
Bibliyografya üç kisimdan olusmaktadir; Ilk kisim APA Yayin Kila­vuzunun tarihçesini vermektedir. Ikinci kisim Yayin Kilavuzunda kulla­nilan tüm kaynaklari alfabetik olarak siralamaktadir. Üçüncü kisim ise notlarla açiklanmis ve bölümlere ayrilmis olup ek okuma tavsi­yeleri verilmektedir. Yayim Kilavuzunun geçmisi üzerine, konuyla kaynak isimlerini ve yazili eserle­rin bir listesini içermektedir.
Yazarlara, yayimlanmaya hazir bir makale taslagini sunmak için gerekli ölçütlerin bir kontrol listesi, onaylan­mis olan makale taslagini elektronik üretime hazir hale getirilmesi için ge­rekli ölçütlerin bir listesi sunulmustur.
APA etik ilkelerinin yayimlama ve yazarlik ile ilgili olabilecek tüm bölümlerini, res­mi rapor olarak kullanan hukuki materyaller için referans örnekleri içermektedir.
 
Bir yazarin makale taslagini dergi editörüne teslim eder­ken projesine dahil edebilecegi bilgileri örneklerle gösteren bir örnek açik­layici mektup yayinlanir. Kitabin Indeks bölümü genisletilmis olup ve sayfa numara­larinin yani sira kisim numaralarini da içermektedir. Yayim Kilavuzun bu baski­sinda ihtiyacimiz olani bulmak artik çok daha kolay hale geldi.

Benzer Kitaplar